หลักการว่าจ้างช่างภาพงานรับปริญญา
(Photographer Cost)

เรียบเรียงโดย ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี (freelance photographer)
ผู้จัดการศูนย์ฝึกอบรมภูมิปัญญาสู่สากล (Glocalization Training Center)
รองประธานชมรมถ่ายภาพ จังหวัดขอนแก่น
web site ชมรมถ่ายภาพจังหวัดขอนแก่น http://thai.net/photokk

          ในการถ่ายภาพงานรับปริญญา บัณฑิตแต่ละคนจะมีรูปแบบการได้มาของช่างภาพแตกต่างกันออกไป หลากหลายขึ้นอยู่กับ ความเข้าใจ หรือความสนใจ หรือ serious กับชิ้นงานขนาดๆไหน โดยพอจะแบ่งกลุ่มของช่างภาพงานรับปริญญาออกได้ดังนี้
       1. ช่างภาพอาชีพ (ที่ต้องจ่ายเงินจ้าง)
       2. ช่างภาพสมัครเล่น (อาจจะจ่ายเป็นเงินหรือเลี้ยงข้าว)
       3. ช่างภาพแบบวานให้ถ่าย (เช่น กลุ่มช่างภาพของเพื่อนๆ บัณฑิต ฝากให้ถ่ายให้ แล้วตามไปอัดภาพทีหลัง)
       4. ช่างภาพแบบคนผ่านไปผ่านมา (วานให้ถ่ายให้ ง่ายๆ คือ ไม่มีช่างภาพ มีแต่กล้องเป็นของตัวเอง)
เรามารู้จักช่างภาพในแต่ละแบบกัน

ช่างภาพอาชีพ (Professional)
     ช่างภาพกลุ่มนี้จะเป้นช่างภาพที่มีความจริงจังกับการถ่ายภาพ มีการลงทุนเพื่อพัฒนาอุปกรณ์ถ่ายภาพของตัว เช่น การจัดซื้อเลนส์ถ่ายภาพคุณภาพมาใช้ ในขนาดต่างๆ ราคาก็เริ่มต้นที่ สองหมื่น สามหมื่นบาท ในการว่าจ้างช่างภาพในกลุ่ม ช่างภาพอาชีพ บัณฑิต จึงจะต้องเข้าใจ ด้วยว่าทำไมจึงต้องข่ายกันแพง ขนาดม้วนละ 800 -1000 ส่วนหนึ่งเป็นเพราะอุปกรณ์ด้วยนั่นเอง แต่อย่างไรก็ตามอุปกรณ์ก็อาจจะเป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น แต่สิ่งสำคัญคือ ทักษะ และความชำนาญของช่างภาพ บัณฑิตอาจจะต้องขอ ดูผลงานที่ผ่านมาของเราด้วย ช่างภาพอาชีพเองก็จะต้องเตรียมผลงานเก่าๆ ไว้เสนอด้วยจะทำให้การว่าจ้างง่ายขึ้น ใครที่ต้องการจะทำงานถ่ายภาพเป็นงานอาชีพ วันนี้ก็ต้อง เริ่มต้นที่จะรวบรวมๆ ภาพผลงาน เพื่อใช้เป้นเครื่องมือในการหากิน
     อีกอย่างที่บัณฑิตจะสบายใจก็คือ ไม่มีการพลาดโดยช่างภาพ อาชีพ แน่นอนเพราะเขาจะเตรียมความพร้อมเรื่องของอุปกรณ์ ต่างๆ ให้บัณฑิต ไม่ว่าจะเป็นการสำรองกล้อง ไว้หลายตัว เพื่อกันพลาด ช่างภาพอาชีพเขาจะมีกล้องถ่ายภาพ หลายตัวเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว หากตัวหนึ่งมีปัญหาเขาก็พร้อมจะเสริมตัวใหม่เข้ามาทันที นี่คือ สิ่งที่จะได้จากช่างภาพ อาชีพ
     การว่าจ้างช่างภาพ อาชีพ มีหลายวิธีการว่าจ้าง อาจจะเป็นการจ้างเหมาทั้งงาน คือ ถ่ายภาพตั้งแต่เช้ามืด ไปจนสาย แล้วก็นัดกันกลับมาถ่ายภาพอีกครั้งหลังจากออกจากห้อง ประชุม อย่างนี้ก็อาจจะเรียกว่าเป็นการเหมาทั้งงาน ท้งวัน อาจจะเป็น 1000, 1,500, 2,000, 3,000 บาท แล้วแต่จะได้ช่างภาพ ระดับไหน โดยส่วนใหญ่ จะอยู่ประมาณ 1,500 บาท ไม่รวมค่าฟิล์ม และการล้างอัด ภาพ
     เรามาดูว่าช่างภาพเขาต้องจ่ายค่าอะไรบ้าง ช่างภาพงานถ่ายภาพพิธี หรือ การถ่ายภาพงานรับปริญญาเขาจะต้องจ่าย ค่าอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องก็คือ อุปกรณ์ถ่ายภาพ ที่เขามีอยู่ บางคน รวม กล้อง เลนส์ อื่นๆ ตกประมาณ 50,000 -100,000 บาท ส่วนนี้คงไม่เอามาคิด เป็นค่าจ้าง แต่ก็เป็นส่วนหนึ่งที่บัณฑิตต้องเข้าใจ หากจะจ้างราคาเดียวกัน กับคน ที่มีกล้อง กับเลนส์ ซูม 28-105 mm ตัวเดียว ก็ดูจะไม่เหมาะสมนัก ผู้เขียนกำลังบอกว่า เงินที่เท่ากัน จ้างคนที่มีอุปกรณ์ดีกว่า พร้อมกว่าจะดีกว่า เพราะการถ่ายภาพ ส่วนหนึ่ง ก็อยู่ที่อุปกรณ์ด้วย ว่าภาพจะสวย หรือไม่สวย ค่าใช้จ่ายส่วนอื่นๆ ประกอบด้วย ค่าถ่านสำหรับแฟลช (Flash unit battery) ค่าแบตเตอรี่ สำหรับกล้องถ่ายภาพ ค่าฟิล์ม
      การว่าจ้างแบบคิดค่าใช้จ่ายต่อม้วน เช่น ม้วนละ 500 บาท (รวมทุกอย่างบัณฑิต รอรับภาพที่ล้างอัดขนาดจัมโบ้ พร้อมฟิล์ม) เรียกว่าถ่ายหมดไปกี่ม้วนก็ เอาเงินคูณ เข้าไป ตามท่ตกลงกัน 500, 600, 700 x จำนวนม้วน วิธีการว่าจ้างแบบนี้ ก็จะมีข้อไม่สบายใจของบัณฑิต ว่า หากช่างภาพต้องการเงินเยอะๆ ก็จะถ่ายจำนวนมว้นมาก ๆ ทำให้คุมงบประมาณ ไม่ได้ ส่วนนี้ช่างภาพ เราก็จะต้องมีจรรยาบรรณ ถ่ายเฉพาะภาพทีดีๆ ไม่ใช่ถ่ายมุมซ้ำๆ แล้วไปเรียเก็บเงินแบบต่อม้วน จำนวนมาก ๆ
     การเลือกจ้างแบบเหมารายวัน หรือการจ้างแบบต่อม้วน ก็อาจจะเสียค่าใช้จ่ายเท่าทัน ก็ได้ หากจำนวนมว้น อยู่ประมาณ 8-12 ม้วน ดังนั้นช่างภาพ กับบัณฑิต ต้องหาข้อสรุป ในการจ้างร่วมกันเพื่อจะได้มีความสนุกในการถ่ายภาพ กันท้งคู่เพราะจะต้องอยู่ร่วมกันทั้งวัน อย่าให้เรื่องสำคัญอย่างเงินทองมาทำลาย ผลงาน ที่จะสร้างสรรค์ ให้แก่กัน และกัน เป็นอันขาด
     การจ้างช่างภาพ อาชีพ สิ่งที่บัณฑิตจะได้อีกอย่างหนึ่งก็คือ ภาพที่ไม่เหมือน ช่างภาพทั่วๆ ไปถ่าย อาจจะเป็นเทคนิคพิเศา ต่างๆ เช่น ภาพที่ดู Soft ๆ ช่างภาพเขาจะมี Filter Soft ไว้ใช้ด้วย เวลาถ่ายภาพออกมาจะให้ผลของภาพในแบบนุ่มๆ ดูสวยงาม
    ช่างภาพบางคน อาจจะมีอุปกรณ์และทีมงานตามมาถ่ายภาพด้วย เป็นแผ่น สะท้อนแสง ช่วยในการรบเงา หรือเปิดในหน้าและแววตา ในกรณี เช่น นี้ก็จะยิ่งได้ภาพที่ สวยงาม ขึ้นไปอีก แผ่น Reflector หากหาไม่ได้ กรณี ช่างภาพอาชีพอยากจะใช้งาน ก็อาจจะขอยืมร่มที่มีสีขาวๆ หรือสี เงิน กัน UV มาทำเป็น Reflector ได้ เล่นกัน
     ข้อระมัดระวังของบัณฑิตในการว่าจ้างช่างภาพ อาชีพก็คือ การไม่ตกลงเรื่องค่าใช้จ่ายให้เรียบร้อยแต่แรก รวมทั้งเป็นช่างภาพ อาชีพ (คือถ่ายภาพหาเงิน) แต่ไม่มืออาชีพ คือ ยังไม่ได้เป็น Professional Photographer อาจจะเป็นช่างภาพประจำร้าน ไม่ได้ผ่านเวทีมามากนัก ตรงนี้ ต้องหาข้อมูลให้ดี

ช่างภาพสมัครเล่น
     กลุ่มนี้มีจำนวนมากที่สุด ในงานถ่ายภาพรับปริญญา เนื่องจาก ทุกวันนี้กล้องถ่ายภาพราคาไม่แพง ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ หรือหลายสถาบัน มีการเปิดการเรียน การสอนวิชาการถ่ายภาพ ทำให้มีคนถ่ายภาพเป็นหลายคน แต่ประสบการณ์ทางด้านการถ่ายภาพบุคคล อาจจะแตกต่างกันออกไป บางคนเป็น Serious Amateur Photographer กลุ่มนี้ จะสนใจการถ่ายภาพมาก ฝีมือจะดีหน่อย การว่าจ้างกลุ่มช่างภาพสมัครเล่น ที่มีความจริงจัง อาจจะให้ราคาเดียวกันกับ ช่างภาพอาชีพได้เลย เพราะเขาเหล่านี้จะมีอุปกรณ์ เพียงพอสำหรับการถ่ายภาพสวยๆ ให้กับบัณฑิตได้
     ช่างภาพสมัครเล่น แบบทดลองงานใหม่ อาจจะเสียค่าใช้จ่ายน้อย แต่คุณภาพก็อาจจะน้อยตามไปด้วย เพราะข้อจำกัดของอุปกรณ์ เช่น ตลอดงาน มีกล้องอยู่ตัวเดียว กับเลนส์ ที่ติดมาตอนซื้อกล้อง เช่น 35-105 mm เป็นต้น อาจจะถ่ายภาพให้ผลพิเศษของภาพได้ไม่มากนัก ก็จะต้องยอมรับ เพราะนี้คือ สมัครเล่น แบบตั้งใจมาเล่น จริง ๆ ค่าจ้างก็ถูกลงมา อาจจะให้เป็นของขวัญ หรือพาไปเลี้ยงข้าง แต่ก็ฝากบัณฑิตไว้ว่า ไม่ว่าจะเป็นช่างภาพระดับไหน บางครั้งเงินก็มีประโยชน์ สำหรับเขา ตัวอย่าง ผู้เขียน เคยเป็นช่างภาพ เลนส์ Normal มาก่อน (มีกล้อง Pentax K1000 and lens 50 mm) รับถ่ายภาพ เพื่อต้องการเงินประมาณ 1,000 บาทเพื่อเป็นเงินค่าใช้จ่าย ประจำเดือน เพราะทุนการศึกษาที่ได้รับจากมหาวิทยาลัยในเดือนนั้นหมดไปแล้ว เหลือเวลาก่อนถึงสิ้นเดือน ประมาณ 10 วัน ปรากฎว่าด้วยความที่พี่บัณฑิต ไม่เข้าใจ และเราในฐานะ ช่างภาพสมัครเล่น ก็ไม่กล้าว่า จะขอเป็นเงิน เท่านั้น เท่านี้ พี่เขาก็ใช้วิธีการพาไปเลี้ยงข้าว ความหวังที่จะมีเงิน ต่ออายุไปอีก 10 วันก็หมดแค่ข้าวเย็นในการเลี้ยงขอบคุณ (แต่ก็ยังดีที่ผู้เขียนขอที่ร้านเขาห่อข้าว กับอาหารบางส่วน กับหอพักเพื่อประทังชีวิตด้วย )
     ช่างภาพสมัครเล่น ก็ควรจะต้องเตรียมตัวเอง พัฒนา กล้าในการเรียนรู้ การตัดสินใจ ไม่อย่างนั้นก็จะไม่สามารถยกระดับขึ้นเป็น ช่างภาพอาชีพได้

ช่างภาพแบบวานให้ถ่าน
     ช่างภาพกลุ่มนี้ เป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับบัณฑิตที่ยังไม่มีงานทำ ต้องการประหยัดค่าใช้จ่าย ก็โดยการไม่ต้องว่าจ้าง ให้ใช้วิธีการไปยืนถ่ายภาพกับเพื่อน บัณฑิต ก็จะมีรูปไปติดอยู่ในอัลบั้มภาพของเพื่อน พองานรับปริญญาผ่านไป ก็ออกค่าใช้จ่าย เดินทางตามหาภาพของตัวเอง หรืออาจจะใช้วิธีการโทรศัพท์ หาเพื่อนๆ ว่ารูปฉัน อยู่กับใครบ้าง วิธีการนี้ ประหยัดตอนไม่ต้องจ้างช่างภาพ แต่สิ้นเปลืองตอนโทรตามเพื่อนๆ ก็เลือกเอา เองก็แล้วกัน ว่าบัณฑิต ต้องการแบบไหน

ช่างภาพแบบคนเดินผ่านวานให้ถ่าย
       แบบนี้ไม่สามารถคาดเดาอะไรได้เลย สิ่งที่บัณฑิต ควรจะมีคือ พื้นฐานการถ่ายภาพ บ้างเล็กน้อย เช่น เรื่องของการยืน เรื่องของฉากหลัง หรือ มุมกล้องในการถ่าย เพื่อจะได้บอกให้คนแปลกหน้าถ่ายภาพที่สวยงามได้

บทสรุป
     การว่าจ้าง ควรจะเลือกระหว่าง เป็นม้วน หรือ เหมาต่อวัน และกำหนดข้อตกลงให้เรียบร้อยก่อนงานจะเริ่มให้ชัดเจน เพื่อไม่เกิดปัญหาทีหลัง ที่สำคัญช่างภาพ ก็จะต้องมีจรรยาบรรณของช่างภาพด้วย ไม่เอาเปรียบลูกค้า จะต้องทำให้ดีที่สุด สมกับที่บัณฑิต ผู้ว่าจ้าง เขาคาดหวัง

ต้องการช่างภาพมืออาชีพ
     ติดต่อ ชมรมถ่ายภาพจังหวัดขอนแก่น e-mail : glocalization@thailand.com หรือ โทร. 0-1661-8579

contact : glocalization@thailand.com