Mind Map® สิ่งมหัศจรรย์เปลี่ยนวิธีจัดการความคิดของหลายคน
Amazing Mind Map for Ideas Management

เรียบเรียงโดย เภสัชกรประชาสรรณ์ แสนภักดี M.P.H. ม.เชียงใหม่
ผู้จัดการศูนย์ฝึกอบรมภูมิปัญญาสู่สากล Khon Kaen, THAILAND
http://www.prachasan.com

          ในโลกของการแข่งขัน ปัจจุบันนี้เราต้องยอมรับว่า เรื่องของความคิด นับวันจะมีความสำคัญมากยิ่งขึ้น ดังนั้นหากใครสามารถที่จะสร้างสรรค์ ความคิดใหม่ๆ ได้จำนวนมาก ๆ ก็ย่อมจะมีความคิดดีๆ เผยออกมา สิ่งที่ซ่อนอยู่ก็ย่อมจะปรากฎออกมา แต่สิ่งหนึ่งที่เป็นปัญหาก็คือ หากเราจะฝึกการคิด ให้คิดเก่งๆ คิดมาก ๆ หมายถึง คิดจำนวนมาก ให้หลากหลาย เราจะจัดการความคิดที่หลากหลายนั้นได้ยังไง ให้มันเป็นหมวดหมู่ ให้มันเข้าไปอยู่ในระบบข้อมูล หรือฐานการคิดของเรา เพื่อ เวลาที่มีความคิดใหม่ๆ อะไร ดีๆ จะได้นำมาต่อยอดความคิดเดิมๆ ได้อีก เรื่องของการจัดการความคิด จึงเป็นเรื่องที่น่าสนใจ และท้าทาย คนในยุคปัจจุบัน
          คำถามที่ท้าทายนี้ มีคำตอบครับ วันนี้เรามีเครื่องมือสุดยอด มหัศจรรย์ ก็คือ การเขียนแผนที่ความีคิด หรือที่อาจารย์ Tony Buzan เรียกว่า Mind Map หรือ Mind Mapping เครื่องมือ Mind Map มีความโดดเด่นในเรื่องการจัดการความคิด ที่ผู้เขียนเอง ได้เรียนรู้และนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน มีดังนี้
          1. เวลาคนเราใช้ความคิด จะมีมิติในการคิดสองส่วนก็คือ การคิดเชิงกว้าง กับการคิดเชิงลึก หรือลงไปในรายละเอียด Mind Map จะช่วยให้เราฝึกใช้สมองในการ คิดทั้งสองมิติไปพร้อมๆ กันได้ คนที่ฝึกเขียน Mind Map จึงเป็นคนที่รอบคอบ รอบด้าน มองหลายมิติ หลายมุม (Multidimension) น่าสนใจมาก ในประเด็นนี้ เพราะ การคิดได้ทั้งสองมิติ
          2. การฝึกเขียนแผนที่ความคิดเป็นประจำ สมองจะถูกพัฒนาให้ คิดแบบไม่หยุด คือ จะคิด ลึกลงไปตามราก ตามเส้น แขนงของ Mind Map ทำให้ สมองถูกสอน ให้ทำงานอย่างต่อเนื่อง เช่น เราจะถามว่า ทำไม ทำไม ทำไม ทำไม ไปเรื่อยๆ จนสิ้นสุด คำตอบ สิ่งนี้มีความสำคัญมาก ๆ เพราะการคิดแบบยั่งรากลึก ลงไปตามแขนงนี้ มันเป็นการทำให้เรา ขุดให้ถึงแก่นแกนของข้อมูล หรือปัญหาที่เรากำลังขบคิดอยู่นั่นเอง
          3. การใช้ Mind Map ช่วยให้ การทำงานทางด้านความคิด ลดเวลาลง ช่วยในการประหยัดเวลา การทำงานของสมอง และ เวลาการทำงาน ของชีวิต ซึ่งส่วนนี้ ทำให้ผู้ที่ใช้ Mind Map มีเวลาในการทำงาน หรือสร้างสรรค์ งาน รวมทั้งเวลาไปทำอย่างอื่น ๆ หรือในอีกทางหนึ่งก็คือ เราได้งานมากขึ้นในเวลาที่เท่าเดิม อย่างผู้เขียน มีงาน บรรยาย ต่อเนื่องกัน สามวัน ติดกัน วันแรก เป็นผู้ดำเนินการอภิปรายภาคเช้า บ่าย ขึ้นเวทีบรรยาย อีกหัวข้อ วันที่สอง ขึ้นเวทีช่วงบ่าย เป็นผู้ดำเนินการอภิปราย อีกเรื่อง วันที่ สามขึ้นเวทีบรรยาย อีกเรื่องทั้งวันเต็มๆ สิ่งที่ช่วยให้ชีวิตผู้เขียนราบรื่น สามารถทำงานต่อเนื่องได้ ก็คือ Mind Map ทั้งใช้ในการ เตรียมScript ทั้งใช้ในการ ช่วยในการบรรยาย ทั้งใช้เป็นเครื่องมือ ในการวิเคราะห์เนื้อหา ที่จะพูด
          4. Mind Map มีความโดดเด่นอีกอย่างหนึ่งก็คือ ช่วยนำภาพฝัน Dream Map ออกมาเป็น ภาพที่มองเห็นได้ Visualize Map ก็คือ การเขียนภาพฝัน ออกมาบนกระดาษ ช่วยทำให้สิ่งที่เลื่อนลอย อยู่ในแต่ความคิด ออกมาเป็นภาพที่มองเห็น ซึ่งช่วยเหนี่ยวนำให้ เราสนใจที่จะทำมัน ออกมาให้เป็นจริง ขึ้นมา ผู้เขียน ยิ่งได้อ่านหนังสือ เรื่อง GOALs!! ของ Brian Tracy ก็ยิ่งเขียน ฝันวันละ Map ออกมา เขียนเป้าหมายที่อยากจะทำออกมาเป็น Mind Map เขียน มันทุกวัน จน มีหลายอย่าง เกิดขึ้นจริงๆ กับผู้เขียนเอง ซึ่งต้องยกคุณความดีนี้ให้กับ Mind Map ที่จะให้เกิดสิ่งดีๆ
          5. Mind Map ช่วยในการพัฒนาการสื่อสารของผู้ทีฝึกใช้ ไม่ว่าจะเป็นการนำเสนอ การพูดคุย การหาข้อสรุปในที่ประชุม และอีกหลายๆ อย่าง Mind Map เข้าไปมีอิทธิพล ต่อการทำงาน เช่น กรณีที่ผู้เขียนจะต้องเสนองาน ให้กับที่ประชุม ซึ่งมีเวลาจำกัด Mind Map ช่วยให้คนที่เข้าร่วมการประชุม มองเห็นภาพ ที่ผู้เขียนนำ เสนอ ที่ประชุม ช่วยกันเพิ่มเติมความคิด ช่วยกัน ในการต่อยอดประเด็น รวมทั้งแตกประเด็นย่อย ออกไป
          6. Mind Map ช่วยให้ เราอ่านหนังสือได้เร็ว วันละหลายๆ เล่ม เพราะนิสัยการอ่าน หรือ Style การอ่านหนังสือ ของเราจะเปลี่ยนไป เราจะอ่านแบบเชื่อมโยงประเด็น อ่านแบบหาประเด็นหลัก หาประเด็นย่อย เรียกว่า เชิงกว้าง เชิงลึก เราก็จะสนุกมาก ในการอ่านหนังสือ ช่วยให้เราพัฒนา ตนเอง ได้อย่างน่าอัศจรรย์อย่างยิ่ง
          7. Mind Map ช่วยให้เรา เป็นผู้ชนะ 10 คิดอย่างที่ ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์ เขียนหนังสือ ไว้ ก็คือ Mind Map จะช่วยทำให้เราคิดเชิงระบบ (System Thinking) ช่วยให้เกิดการคิดเชิงวิเคราะห์ การคิดเชิงเปรียบเทียบ การคิดเชิงสังเคราะห์ และอีกหลายๆ การคิด ยังไงก็ลองติดตามดูจาก หนังสือของ ดร.เกรียงศักดิ์ ดูครับ ในเรื่องของการคิด ผู้เขียน ยืนยันว่า Mind Map จะช่วยเสริม ระบบการคิด โดยอาจจะถือ Mind Map ว่าเป็น Tools ทางความคิดอย่างหนึ่งก็ได้
          ยังมีอีกหลายด้านที่ Mind Map ช่วยให้ชีวิต เปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะมิติของการจัดการความคิด หากจะให้เห็นว่า สิ่งที่ผู้เขียนนำเสนอคือ อะไร ท่านผู้อ่านคงจะต้องลงมือ เขียน Mind Map ด้วยตัวเอง ลองดู อาจจะเริ่มจาก การเขียน Mind Map ประวัติตัวเอง หรืออาจจะเขียน Mind Map ความฝันที่อยากเห็น หรืออยากเป็น ลองดูนะครับ